Autor: imdalejwlas

Rok temu, gdy o tej porze kładłam się spać, nie wiedziałam, że nad ranem będę trzymała w objęciach tego człowieka.

Poród to tajemnica. Nie wiadomo kiedy się zacznie, jak się potoczy i jak zakończy. Kobiecie dane jest doświadczyć najpiękniejszego cudu na własnym / we własnym ciele. Nam pozostaje trwać przy niej i nie przeszkadzać.

Gdyby każda z nas była świadoma tego, co potrafi Jej ciało… Gdyby każdy z nas wierzył w naturę, zaufał kobiecie… wiele porodów byłoby cudnym wspomnieniem. Mój ostatni do takich należy.

Joachim rodził się w ciszy, w kompletnej akceptacji rzeczywistości, w spokoju. Za oknem dzień wyłaniał się zza horyzontu, a Warszawa powoli budziła się ze snu.

Pamiętam jak z mężem żartowaliśmy, jak między skurczami oglądaliśmy coś na telefonie i jak w pewnym momencie zaczęło mnie to rozpraszać i irytować. Wiedziałam, że nadszedł czas kompletnego skupienia, czas na wsłuchanie się w swoje ciało, na poddanie się fali która niesie ze sobą życie…

Pamiętam też niesamowitą łagodność położnej, Jej ciepły, delikatny dotyk i pełne akceptacji spojrzenie.

Pamiętam wysiłek, chwilową niemoc, determinację, wsparcie mego męża.

I wreszcie pamiętam to ciepłe, małe ciało, Jego oddech, odwagę i lęk. Pamiętam Jego miękką, ciepłą skórę, zaciśnięte pięści, mocno zamknięte oczy, które z czasem zaczęły się otwierać… i to pierwsze spojrzenie, zdziwione, a jednak ufne. Spojrzenie miłości. I zapach! Dzieci zawsze tak pięknie pachną.

Joachim Jan

Dziś szczególnie dziękuję, że pamiętam!

I Wam życzę, byście cieszyły się, że pamiętacie.

Dominika

Im dalej w las – CzasMam

Od blisko dziewięciu lat obserwujemy jak rosną nasze dzieci. Każdy dzień wypełniony jest niezliczoną ilością małych radości, a niejednokrotnie wielkich zmartwień i trosk. 

Jesteśmy wspólnie z Dominiką w podróży, podczas której szczególnie dbamy o naszych małych pasażerów. Towarzyszymy Lidce w pierwszych dniach szkoły, wspierając ją w tym, co nowe i nie do końca znane. Słuchamy bujnych opowieści Krysi, u której buzia zamyka się w momencie, kiedy już na dobre zaśnie wieczorem. Przyglądamy się Teofilowi, który z tygodnia na tydzień zmienia swoje męskie upodobania, przybierając kolejne wcielenia: operatora koparki, strażaka, piłkarza. Podnosimy z podłogi Joachima, który po kolejnych upadkach okazuje swoje rozgoryczenie, bowiem nauka chodzenia okazała się trudniejsza i bardziej bolesna niż przypuszczał. 

Jest jednak równie wielkim darem od blisko dziewięciu lat towarzyszyć mojej żonie w pasji stawania się Mamą. 

Wśród obowiązków każdego powszedniego dnia nie zawsze znajduję czas, aby kucnąć w rogu pokoju, kuchni, podwórka – w czapce niewidce – i dokładnie przyjrzeć się jej staraniom. 

Wczesnym pobudkom, by zdążyć ugotować dla wszystkich owsiankę, nie rozgotowując przy okazji płatków. Umiejętności rozpoznawania rozmiaru majtek i rajstop, właściwych dla każdego z naszych dzieci. Zapachu świeżo upieczonego chleba, zagniecionego późnym wieczorem ciasta ze starannie dobranych mąk i zakwasu. Słodkiego smaku dżemów wysmażanych każdego lata na węglowej kuchni w Komańczy. Starannie zaścielonych łóżek już po dziesięciu minutach po naszym wyjściu z domu. Nieprzespanych nocach poświęconych na karmienie piersią. Zupek przygotowanych dla najmłodszych, tak aby nie musieli raczyć się tym, co zamknięte w sklepowych słoikach. Ciepła czułych dłoni położonych na policzkach dzieciaków przed snem. Czasu poświęconego na przeczytanie dzieciom tysięcy stron książek. Odwagi, aby pozwalać im poznawać świat i ludzi, tworząc jednocześnie przestrzeń na popełnianie błędów. Wielkiej woli ciągłego doskonalenia się w podejmowanych działaniach.

Oprócz tych małych, powszednich, precyzyjnie wymalowanych dzieł, są również te wielkie, których nie sposób nie zauważyć. 

Dziewięciomiesięczne okresy ciąży naznaczone niepewnością oczekiwania. Ból porodu dzielnie przełamany radością szczęśliwych narodzin. Tysięcy kilogramów wniesionych na rękach na czwarte piętro naszego mieszkania podczas powrotów z dziećmi z każdego ze spacerów. Nieustających poszukiwań odpowiedzi na pytanie: czy nie można czegoś zrobić lepiej, ugotować zdrowiej. Powołania, które przerodziło się w pasję – dającą siłę całej rodzinie.

Filip

P.S. Dziś szczególnie wdzięczny jestem swoim dzieciom, że pierwszym wypowiedzianym przez nich słowem – każdorazowo było właśnie Mama. To dzięki temu ja stawałem się tatą…

Sobotni wieczór. Krysia nagle spojrzała na mnie swoimi dużymi niebieskimi oczami i oznajmiła: Tato, skoro za chwile będzie wiosna, to teraz jest przedwiośnie, prawda? Mając w pamięci, że kilka dni temu było jeszcze grubo ponad dziesięć stopni mrozu, zupełnie się nad tym nie zastanawiałem.

Jednakże, uwaga Krysi stała się dla nas wszystkich impulsem do kolejnej wyprawy.

Nie czekaliśmy więc długo i już po kilku chwilach Lidka miała spakowany plecak (łącznie z przewodnikiem turystycznym i zeszytami, w których zapisujemy wspomnienia i zbieramy pieczątki). Przygotowane kanapki czekały ukryte w kuchennej szafce, tak aby nie korciły Nawałnicy. A kubki termiczne, wyciągnięte z szafy, wystarczyło tylko zalać wrzątkiem.

Jako ojca bardzo raduje mnie fakt, że jesteśmy w stanie zorganizować się w tak krótkim czasie. Szybko podejmujemy decyzję. Szybko potrafimy się spakować. Torba z zapasowymi ubraniami zazwyczaj czeka w samochodzie.

W niedzielę wstaliśmy klasycznie około szóstej, a kilka minut po ósmej siedzieliśmy już w samochodzie. Mama tym razem została w domu z Joachimem, aby wygrzać się po przebytej grypie.

Jechaliśmy wzdłuż Wisły, mijając kolejno Otwock, Dęblin, Puławy, Parchatkę, tak, aby równo o 10.30 dzień rozpocząć mszą w kazimierskiej farze. Gdyby nie drobne kłopoty z parkowaniem prawie by się nam udało.

Korzystając ze słonecznej pogody oraz braku słodkiego balastu w postaci Joachima, który jest jeszcze za mały na nosidło – ruszamy zdobyć Górę Trzech Krzyży.

Drużyna jest pełna zapału, jednak już na starcie okazuje się, że łatwo nie będzie. Błota bowiem jest po kolana, o czym najdotkliwiej przekonuje się Lidka. Sytuacja wydaje się, na tyle poważna, że nawet Krysia nie mówiąc nic, dzielnie wspina się na szczyt.

Kontemplując widok z góry, kolegialnie podejmujemy decyzję o dalszej wędrówce ku ruinom zamku oraz zabytkowej baszcie. Trasę pokonujemy „na dziko”, przemierzając jeden z kazimierskich wąwozów. Po drodze głos rozsądku podpowiada Lidzi, żeby zrobić zdjęcia naszych butów i spodni, i kolejno wysłać mamie. Tak zabezpieczamy nasze przyszłe bezpieczeństwo…

W wąwozie znajdujemy kijaki (jak mawia Krysia), z których najdłuższy, ponad dwumetrowy zdobi obecnie jeden z domowych kątów.

Z pieśnią na ustach zdobywamy ruiny zamku. Mijający nas emeryci, kręcą głowami, wypowiadając przy tym wyraźnie słyszalne słowa współczucia. Mam jednak wrażenie, że jesteśmy najszczęśliwszą ekipą w promieniu kilometra (zwłaszcza, że otrzymujemy odpowiedź na wysłany wcześniej MMS ze zdjęciem butów, w którym mama z uśmiechem pisze do nas: No nic…).

Na zamku wspominamy króla Kazimierza, Krysia szczegółowo przygląda się XIV wiecznym dworskim strojom, a Lidka z Teofilem szukają sposobu dotarcia do monet wrzucanych przez turystów do jednej ze studni.

Po zdobyciu baszty przyszedł czas na obiecany plac zabaw.

Kolejno szukamy miejsca na obiad. W tym punkcie naszej wycieczki pojawiają się drobne problemy. Po dwudziestu minutach oczekiwania dowiadujemy się, że rosół się skończył, po kolejnych pięciu minutach, że skończyła się również pomidorowa i pierogi. Nie tracimy więcej czasu, na obiad muszą nam więc wystarczyć kazimierskie koguty i bułki faszerowane kapustą, które konsumujemy nad brzegiem Wisły.

Powoli zaczyna się robić chłodno. Wracamy na rynek, dopijamy ostatnie łyki ciepłej jeszcze herbaty. Około godziny 17 ruszamy w drogę powrotną. Po trzech minutach od startu samochód wypełnia zupełna cisza.

Pewnie w tym roku rodzinnie wrócimy jeszcze do Kazimierza. Trzeba będzie jednak poczekać na jesień, bo z weekendu na weekend ludzi będzie coraz więcej. Nam się jeszcze udało…

Im dalej w las…

Filip

P.S. Po powrocie Dominika zapytała dzieci, co w Kazimierzu podobało im się najbardziej. Każde z nich podniosło na chwile głowę znad talerza i chórem odpowiedzieli: Błoto!

Stół, który mamy obecnie w Komańczy, zanim dotarł do naszego domu, musiał pokonać długą drogę z zachodniej Polski.

Pamiętam go jeszcze z domu rodzinnego. Na początku był tym dodatkowym podczas rodzinnych imprez. Później, gdy urodziła się moja siostra, służył jako przewijak. Był „pomocnikiem” mieszczącym kuchenną zastawę podczas świąt. Stał się ponoć także „świadkiem” wesela mojej matki chrzestnej. Ostatnie lata spędził jednak złożony w piwnicy.

Nigdy nie myślałem, że poproszę swojego tatę, aby zapakował go do bagażnika samochodu i przywiózł z Gorzowa do Komańczy, pokonując tym samym blisko tysiąc kilometrów.

Wcześniej, gdy go jeszcze nie mieliśmy, posiłki jadaliśmy przy małej kuchennej ławie. Było nas wówczas zdecydowanie mniej. Lidka siedziała jeszcze w dziecięcym krzesełku. Krysia nie myślała nawet o przewracaniu się z boku na bok. Teofil z Joachimem kryli się w przysłowiowych planach.

Wiele ważnych rozmów odbyliśmy właśnie przy tym stole. Budowaliśmy przy nim nasze bieszczadzkie relacje z przyjaciółmi, z sąsiadami. Rodziły się przy nim skromne koncepcje i wielkie marzenia. Pewnie za chwilę złożymy sobie przy nim wielkanocne życzenia.

Z roku na rok organizowaliśmy kolejne krzesła, tak by pomieścić kolejno dorastające dzieciaki, ale i coraz częściej odwiedzających nas gości.

Stół w naszych czterech kątach zawsze był istotny. Przez lata naszego małżeństwa stał się miejscem, przy którym prawdziwie byliśmy razem.

Scala on naszą rodzinę każdego poranka, kiedy odkładamy zabawki, telefony i siadamy do wspólnego śniadania. Jest też miejscem, przy którym każdego wieczora wysłuchujemy opowieści naszych dzieci o tym, co nowego w szkole, przedszkolu, co w pokoju obok lub na tańcach.

Sylwestrowy wieczór spędziłem w tym roku z Lidzią, Krystyną i Teofilem w Komańczy. Dzieci coraz bardziej świadomie wyczekiwały nadejścia nowego roku. Jeszcze bardziej czekały jednak na mamę, która następnego dnia miała wrócić z Joachimem ze szpitala w Lesku. To tam właśnie ich najmłodszy brat dochodził do siebie po zapaleniu płuc.

Siedzieliśmy przy stole. Każde z dzieci podsumowało już miniony rok. Zanim upewniły się one ostatecznie w decyzji, że nie dotrwają do północy, obejrzeliśmy jeszcze wspólnie jeden odcinek opowieści o Pipi. Jej tata – pamiętam – wrócił z dalekiej pirackiej podróży, a po przywitaniu usiedli wspólnie właśnie przy stole.

Po chwili wszyscy już spali. Zostałem sam. Siedziałem więc w umiarkowanej ciszy, którą zakłócała jedynie niezbyt głośna muzyka. Dokręciłem nogi, bowiem blat po okresie bożonarodzeniowym mocno się kołysał. Na białej kartce narysowałem konstrukcję, którą być może w tym roku uda mi się zbudować. Chciałbym żebyśmy mieli odrobinę więcej miejsca.

Im dalej w las…

Filip

P.S. Dziś wieczorem znów będziemy celebrowali ten wspólny czas przy stole. To takie nasze wielkie święto każdego powszedniego dnia. A stół to chyba najważniejszy mebel w każdym z miejsc, które nazywamy domem.

Moja miłość do Jaślisk, małej miejscowości w Beskidzie Niskim, zaczęła się dokładnie dziesięć lat temu w jednym z warszawskich kin. W tym samym roku zostaliśmy z Dominiką małżeństwem. Nie jestem w stanie policzyć, ile razy obejrzałem Wino truskawkowe Dariusza Jabłońskiego, ile razy przeczytałem, będące podstawą adaptacji filmowej, Opowieści galicyjskie Andrzeja Stasiuka.

Lubię wracać do tych obrazów, tak samo, jak lubię wysiadać z samochodu na rynku w Jaśliskach, wypatrując życzliwej twarzy Pawła, który całe dnie przesiaduje przed tamtejszym sklepem.

Droga do Jaślisk od Tylawy ma swój urok: wzniesienia, zakręty, szerokie pejzaże, oddalający się oddech granicy w Barwinku. Tak samo, jak swój urok mają Jaśliska: jasna wieża kościoła z cudownym obrazem Matki Bożej Jasielskiej, przystanek autobusowy, rynek, punkt apteczny, sklep wielobranżowy, drewniana zabudowa, dawny trakt węgierski…

Niedaleko stąd do Rymanowa – kurortu Beskidu – skąd przywieźliśmy z Lidzią naszą kocicę (o wdzięcznym imieniu Nawałnica).

Jaśliska zawsze pachniały dla nas chlebem. Piekarnia usytuowana w centralnym punkcie, hałda węgla przed wejściem, ciepło bijące od budynku, dym unoszący się z komina. Małe okienko, w którym, w chmurze mąki, dostrzec można równo poukładane bochenki. Tak to pamiętam.

Wycieczki do Jaślisk zazwyczaj odbywamy późnym popołudniem. Spacerujemy w promieniach zachodzącego słońca, zwykle trzymając w dłoniach ciepłe, świeżo wypieczone bochenki. Dzielimy je z Dominiką, między wyciągnięte dłonie naszych dzieci.

Moment, w którym one same zaczynają dzielić się chlebem bardzo nas wzrusza.

Chleb w Jaśliskach smakuje inaczej. Wydaje nam się, że ten smak naznaczony jest tajemnicą wypowiadanej przez wielu modlitwy: Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. Tajemnicą, której poznanie coraz bardziej tracimy.

Marzę o tym, aby nasze dzieci wśród wielości życiowych doświadczeń, chciały poznać właśnie tę tajemnicę. Uległy magii dzielenia. Na całe życie zapamiętały smak, ale i głód za chlebem powszednim.

Poszukując nowych aromatów, posmaku rodzynek, suszonych śliwek, ziaren słonecznika – łatwo zatracić właśnie tę prostą tęsknotę.

W niedzielny wieczór w naszym domu zabrakło chleba. Trzeba było założyć buty, przełamać lenistwo, wyruszyć na poszukiwania. W pobliskim sklepie, na półkach znalazłem siedem zaparowanych worków, wypełnionych krojonym chlebem. W wyobraźni wróciła tęsknota za zapachem Jaślisk.

Im dalej w las…

Filip

P.S. Zawsze zastanawiałem się dlaczego ludzie kupują krojony chleb.

Czasem wybieramy się po prostu posiedzieć nad Bugiem. Kiedy byłem w szkole i na lekcjach geografii poznawałem polskie rzeki marzyłem, żeby zobaczyć właśnie Bug. Nie wiem dlaczego akurat ta rzeka tak mnie ciekawiła. Może była to kwestia jej licznych zakoli, może odległości, która wówczas wydawała mi się nie do pokonania. Może fakt, że Warta, przy której leży moje rodzinne miasto sprawiała wrażenie nudnej, leniwej, przewidywalnej.

Jako młody chłopak poznałem Obrę i Drawę.

Obra dała mi pierwsze kajakarskie szlify. Wspominam mgliste poranki, zmienny charakter nurtu, wieczorny chłód, bliskie spotkania z wodnym ptactwem. Przestrzeń przedzieloną na dwie odrębne krainy – lewego i prawego brzegu.

Drawskie wspomnienia związane są również ze spływami – szczególnie jej najtrudniejsza część prowadzącą przez Drawieński Park Narodowy, którą po dziś dzień wspominam, jako najpiękniejsze miejsce do uprawiania turystyki kajakowej w zachodniej części Polski. Ufam, że kiedyś wrócę na Drawę z chłopakami – Teofilem i Chimciem.

W Komańczy często chodzimy nad Osławicę. Ma ona zupełnie inny charakter niż rzeki nizin. Latem podatna na suszę, w okresach deszczowych – groźna i narowista. Oddziela Bieszczady od Beskidu Niskiego.

Nasze dzieciaki kontakt z wodą zaczynały właśnie od rzek. Moczenie nóg, które u Krysi od najmłodszych lat zazwyczaj kończyło się kąpielą. Puszczanie statków zrobionych z kory. Przesiadywania na mostkach ze spuszczonymi nogami, rzucanie kamieni (do dziś najmocniej wciąga Teofila), budowanie tam.

Widok zza okna naszego pierwszego mieszkania również był na rzekę.

Stojąc nad brzegiem zawsze staram się stawiać krok za dziećmi. Mieć ich na wyciągniecie ręki, ale jednak pozwalać im na bezpośredni kontakt. Rzeki porządkują myśli, czasem skłaniają do zadawania pytań, ofiarowują doświadczenie dźwięku, nurtu, tafli.

Ten pokaz slajdów wymaga włączonego JavaScript.

Kiedyś mam wrażenie częściej chodziło się nad wodę. Przez mosty przejeżdżamy nie zwracając na rzekę większej uwagi. Promy to raczej relikt przepraw z dawnych lat. Niewielu ma czas na to, aby po prostu stanąć nad brzegiem. Pomijając gwarne bulwary zastawione kawiarnianymi parasolami, pełne plastikowych kubeczków po piwie, głośnych palców zabaw, szaleńców prezentujących swoje mistrzowskie umiejętności w jeździe na rolkach, czasem muzyki. Wszystko to tylko odwraca uwagę od istoty rzeki.

Lubimy spacery wzdłuż brzegu, poszukiwanie miejsca na piknik. Miejsca, którego być może nie odkrył nikt przed nami. Powalone konary, na których można odpocząć. Spojrzenie na przestrzeń zgodnie z nurtem, a kolejno z jego przeciwieństwem. Przemoczone buty, mokre nogawki, palce u stóp, które trzeba oczyścić z piachu.

Być może takie spacery nie mają sensu. Nie dostarczają wielkich atrakcji. Może rozbudzają lenistwo, a może dają zrozumienie kategorii źródła i ujścia.

Lidka, mówi że wodę, która mija nas nad rzeką będziemy mogli spotkać tylko w morzu.

Poznałem dziś człowieka, który pod Ostródą buduje barkę. W planach ma spłynąć Bugiem. Twierdzi, że to pozwoli mu żyć przez kilka miesięcy w zawieszeniu między prawym, a lewym brzegiem.

Filip

PS. Opowiedziałem o tym Dominice, spodobała jej się ta historia…

Przednia szyba to nasze okno na świat. Okno, w którym obraz zmienia się nieustannie. Lubię ten moment, kiedy wszyscy wsiadamy do samochodu; kiedy każdy zapina pasy.

Podróżujemy konsumując kolejne skrawki przestrzeni. Nic nie jest wówczas stałe. Wszystko staje się naszym udziałem tylko przez chwilę. Przemierzamy kolejne kilometry, mijając wszystko to, do czego często nie będzie już powrotu.

Zmieniają się widoki, mijamy kolejne drzewa, pola, przystanki autobusowe, kościoły, domy… Skupiamy uwagę głównie na tych drewnianych. Mijamy ludzi, zastanawiamy się co robią, jak żyje im się tam, gdzie ich spotkaliśmy. GPS pokazuje odległość do celu. Licznik skrzętnie mierzy odległość.

Ten pokaz slajdów wymaga włączonego JavaScript.

Jesteśmy razem w małej zamkniętej przestrzeni. Każdy spogląda przez swoje okno. Czasem słuchamy rozmów dzieci, często wyczekujemy kiedy wszyscy, albo choć większość, zaśnie. Każdy z nas patrzy na świat za oknem ze swojej perspektywy. Tego, co zostało za nim lub tego, co zobaczy za kolejnym zakrętem.

Spośród wielu dróg lubimy wybierać te boczne. Bez autostradowych bramek, ekranów, które przysłaniają wszystko, co zostało po prawej i lewej stronie.

Takich dróg jest więcej na wschodzie.

Czasem udaje nam się zatrzymać, nie tylko dlatego, że dzieciom należy się przerwa.

Przerwy dają oddech, pozwalają skupić uwagę na tym, co tu i teraz. Pozwalają poznać przestrzeń lepiej, poczuć jej smak, temperaturę, której nie oszukuje klimatyzacja.

Krótkie postoje pozostawiają pragnienie powrotu do nich. Rozbudzają głód poznania.

Staramy się z Dominiką, aby trudy pakowania nigdy nie przysłaniały radości wyjazdu. Nawet jeśli wyjeżdżamy na trzy dni zawsze zabieramy zapasowe buty. Razem z kapciami – butów w samochodzie mamy wówczas ponad 20 par. Bagażnik za każdym razem wydaje się za mały.

Czasem, kiedy podróżujemy w niedzielę, w podróż udaje nam się wpleść niedzielną mszę. Pośród życzliwych spojrzeń człowiek czuje się obcy. Wydaje nam się, że to siła lokalnej wspólnoty. Siła, którą być może czują tylko zamiejscowi.

Małe przydrożne sklepy mają swój wielki urok. Ten zapach świeżego chleba… I to spojrzenie ekspedientki, która wie, że jesteśmy tu tylko na chwilę. Zna twarze, głosy tych, którzy odwiedzają ją codziennie. Być może nasze oczy nigdy więcej już się nie spotkają.

W takich sklepach często kupić można to, czego nie kupuje się na co dzień. W warszawskich sklepach osiedlowych brakuje emaliowanych durszlaków, lepów na muchy, łapek na myszy, ciepłych lodów, czy biżuterii.

Lubię spoglądać podczas jazdy w lusterko wsteczne. Aparat fotograficzny kładę zawsze przytroczony do dźwigni hamulca ręcznego. Czasem nagrywam drogi, które należą do moich ulubionych. Wracam do nich zazwyczaj sam, jesienią i zimą – kiedy szans na wspólne wyjazdy jest trochę mniej.

Krosno – Dukla, Komańcza – Palota, Łochów – Szumin, Duszatyn – Smolnik.

Lubię, gdy droga nie zmusza nas do pośpiechu. Kiedy można po prostu leniwie jechać. Więcej można wówczas zobaczyć, dojrzeć. Lubię, kiedy widzimy podobnie, kiedy mamy wspólne spostrzeżenia. To duch naszej rodzinnej tożsamości.

Im dalej w las

Filip

PS. Tato, daleko jeszcze?

Pewnikiem jesieni jest, że u jej schyłku liście spadną z drzew. Krajobraz się odsłoni i będzie można dostrzec wszystko, co skryte było dotychczas w wielości barw. Przydrożne domy, kapliczki, polany. Przestrzeń formuje się na nowo.

Wiosna zaś kolejny raz, niezależnie od tego – czy przyjdzie w marcu, czy w kwietniu – zasłoni na nowo zimowe prześwity.

Od jakiegoś czasu (raczej nie pamiętam żeby było tak, kiedy byliśmy z Dominiką mali), zima straciła swój kolor. Bieli jest jakby mniej. Miasto, nawet kiedy zima się już pojawi, szybko czyni ją brudną. Śnieg spada na chwilę i zaraz znika. W Bieszczadach, choć łatwiej o niego tam niż na Mazowszu, też nie jest zasadą, że się pojawi i zostanie na dłużej.

Dokładnie pięć lat temu śniegu nie było ani w Warszawie, ani w Komańczy. Stolicę wypełniało, tak jak dziś słońce. Pamiętam to doskonale, bowiem tego dnia rozpoczęła się nasza wspólna, radosna wędrówka z Krysią.

W ten słoneczny dzień Lidzia została starszą siostrą. A my, do narodzin Teofila, staliśmy się rodziną 2+2. Znów wszystko było inne.

Pierwszy raz patrzyliśmy z Dominiką w tak błękitne oczy. Nasz świat nie stanął na głowie, ale przestrzeń wypełniła się wszystkim tym, co ze sobą wniosła Krysia. Ponownie rozpoczęliśmy poszukiwania swojego miejsca w domu, w rodzinie. Poszukiwania, które znalazły wyraz w naszej wspólnej podróży. W samochodzie pojawił się drugi fotelik.

Pierwszy raz wybrałem się z Krysią pociągiem do Poznania, gdy miała 3 lata. W okolicach Sochaczewa zaczęła płakać za mamą. Nie była jeszcze gotowa – choć wróciła do domu z uśmiechem. Kolejna wspólna podróż to już Bieszczadzka Kolejka Leśna. Znów z obawami, ale bez łez.

W tym roku, spędziliśmy pierwszą noc w śpiworze. Przeprawiliśmy się przez komanieckie łąki, wypiliśmy herbatę gotowaną na butli gazowej, nocą oglądaliśmy gwiazdy. Od wakacji zbieramy pieczątki w zeszycie, w którym Dominika spisuje jej wspomnienia. Krysia ma też swój plecak.

Ten pokaz slajdów wymaga włączonego JavaScript.

Rano powiesiła mapę Polski na ścianie. Poprosiła żebyśmy zaczęli zaznaczać miejsca, które odwiedziła. Drogi, którymi chodzi bywają wyboiste. Czasem trudne dla niej, bywa, że i dla nas. Zawsze są jednak naznaczone radością, dużą dozą wolności i odwagi. Jej niezależność wyznacza sposób myślenia, poszukiwanie ryzyka.

Krysia chyba najbardziej spośród naszych dzieci lubi dom. Woli, kiedy jesteśmy wszyscy razem. Nie lubi iść ostatnia. Do przedszkola zaniosła kiedyś zdjęcie Ryśka z Cisnej, naszego przyjaciela. Planuje zostać jego żoną. Rysiek ma długą siwą brodę i duży brzuch. Krysia mówi, że nie jest istotne, czy ktoś jest gruby, ważne żeby był dobry.

Znajomym pozwala mówić do siebie Krysia, przedstawia się zawsze jako Krystyna. Mi pozwala czasem zawołać Kerstin, jak do małej siostrzyczki Ollego z Zagrody Południowej w Bullerbyn.

Kerstin z Bullerbyn umiała mówić tylko „Hej, hej”. Krysia mówi wiele.

W Komańczy biało. W ostatnim tygodniu dużo padało. Jest minus dwadzieścia. Śnieg pokrył podwórka dachy, ulice. Dziś rano powiedziała do mnie: Tato, wiesz że w Bieszczadach jest teraz śnieg. Dużo śniegu. Chciałabym tam pojechać…

Im dalej w las…

Filip

PS. Jej oczy nadal są tak samo błękitne.

Lato. Upalny dzień. Idziemy wszyscy, jeszcze w piątkę, bez Joachima, nie wiedząc, że już niedługo wielka radość pojawi się w naszej rodzinie.

Dominika niesie Teofila, Krysia siedzi wygodnie w nosidle na moich plecach. Dzieci nie znają celu naszej wędrówki, my też nie do końca wiemy, czego możemy się spodziewać.

Pierwszy raz jesteśmy w okolicach Wołowca. Mijamy opuszczone cmentarze, przydrożne kapliczki, samotne drzwi, kamienne krzyże. Droga jest długa, nigdy wcześniej jej nie przemierzaliśmy. Każde zakole, odsłania kawałek jej tajemnicy.

Nie spotykamy nikogo. Mijamy bacówkę, w powietrzu czuć zapach dymu i wędzonego sera. Widać, że drogę przecięło, chwilę przed nami, stado owiec. Szły do rzeki.

Za drzewami dostrzegamy samotny dom. Pewnie niewielu miałoby odwagę przejść obok niego nocą. Furtka jest otwarta, ogrodzenie ma wiele braków. Wydaje się, że jest spuścizną po poprzednich właścicielach. Przypomina czasy, które minęły.

Czuć zapach koni. Na uboczu siedzą osobliwie wybarwione kury. Drogę przebiega nam kot. Dom, niczym wnętrze kuchennej izby, obwieszony jest prowizorycznymi półkami.

Dzbanki, miski, czarki…

Ku nam wychodzi właściciel. To nasze pierwsze spotkanie, nigdy wcześniej się nie widzieliśmy. Jurek mówi, że nie może poświecić nam teraz czasu, ale zostawia otwarty dom. Mówi, że czajnik i woda do picia są w kuchni. Wsiada na motor i odjeżdża, bez kasku – w czerwonej czapce.

Ten pokaz slajdów wymaga włączonego JavaScript.

Dźwięk starego motoru niknie w oddali. Pijemy miętę. Dzieci nie są w stanie się napatrzeć. Łapczywie utrwalają kolejne obrazy. My również nie potrafimy powstrzymać swojej ciekawości. Siadamy przy stole, na dużym przepełnionym różnymi przedmiotami tarasie. Ciszę przerywa parskanie koni. W pewnym momencie (zupełnie nie wiadomo skąd) pojawia się mężczyzna w majtkach, koszulce na ramiączkach i kapeluszu. Daje Lidce tomik poezji, prosi o przekazanie Jurkowi i znika. Wiemy, że dookoła nie ma żadnych domów.

Kot wije się między naszymi nogami, a nogami stołu. Znowu dociera do nas dźwięk motoru. Wraca Jerzy. Nie pyta kim jesteśmy, ani co tu robimy. Nam pytać nie wypada. Mówi, że jeśli podobają nam się jego naczynia, to możemy coś kupić. Jedna z kur siada pod stołem tuż obok nogi gospodarza. Robi się coraz później. Choć wiemy, z Dominiką, że droga do samochodu daleka, nie znajdujemy w sobie siły, żeby przerwać tę gościnę.

Wybieramy czarki, kolejny raz obchodząc dom Jerzego dookoła. Wracamy do stołu. Jurek znów parzy zioła. Na ławce leżą stare wydania Tygodnika Powszechnego, widzi że zwróciły moją uwagę. Siedzimy w ciszy. Jerzy kuca w progu. Uwagę przykuwają jego błękitne oczy. Dobrze z nich patrzy.

Lidka wyciąga z plecaka zeszyt, w którym zbiera pieczątki, bilety wstępu, wspomnienia… Prosi Jurka, aby napisał w zeszycie coś specjalnie dla niej.

Jerzy zgada się, ale najpierw idzie napoić konie.

Kiedy wraca siada przy stole i pisze. Zamyka zeszyt i oddaje go Lidce. Nikt nie zagląda do środka. Nie mamy odwagi przeczytać, co napisał. Żegnamy się. Odchodzimy mając wrażenie, że było to ważne spotkanie.

Im dalej w las…

Filip

P.S. Kiedy nie widać już domu, otwieramy zeszyt Lidzi. „Za bramą, którą tu weszłaś nie ma nic, czego nie byłoby przed nią, a tyle się naoglądałaś”. CZARNE, Jurek